Najwięcej czasu na prace rolne poświęcają dzieci latem i jesienią, a najmniej zimą. Dla wielu z nich prace wykonywane w gospodarstwie rolnym mają charakter stałych obowiązków, to znaczy prace wykonywane codziennie lub prawie codziennie. Oprócz niewątpliwych korzyści praca dzieci w rodzinnym gospodarstwie rolnym powoduje również wiele skutków negatywnych. Bezpośrednim skutkiem oddziaływania środowiska pracy jest wypadkowość wśród dzieci angażowanych do prac rolnych.

Negatywne skutki spowodować może również nadmierne angażowanie dzieci do prac o dużym stopniu narażenia na czynniki szkodliwe (środki, chemiczne, zapylenie, hałas, wibracja). Nasilenie czynników szkodliwych może powodować zaburzenia w rozwoju dziecka, powstanie wad oraz różnorodnych schorzeń.

Powstaje pytanie: Czy rodzice mogą angażować dzieci do prac w rodzinnym gospodarstwie rolnym?

Ogólnie rodzice mają prawo do angażowania dzieci do różnych prac, w tym prac związanych z funkcjonowaniem gospodarstwa rolnego, ale pod warunkiem, że wykonywane czynności nie stwarzają zagrożeń dla ich zdrowia i wszechstronnego rozwoju. Rodzina jest pierwszym i najważniejszym środowiskiem rozwoju dziecka, w którym rozpoczyna się proces poznawania i przyjmowania pracy jako jednej z wartości w życiu człowieka. Do podejmowania różnych prac na rzecz rodziny dziecko jest wręcz zobowiązane. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy daje rodzicom podstawę do takich oczekiwań stwierdzając w artykule 90 § 2, że „Dziecko, które pozostaje na utrzymaniu rodziców i mieszka u nich jest zobowiązane pomagać im we wspólnym gospodarstwie”.

Jednakże rodzice nie mogą angażować dzieci do prac, które obciążają nadmiernie i stwarzają zagrożenia dla rozwoju, zdrowia i życia dziecka. Zalecenie nr 190 Międzynarodowej Organizacji Pracy – dotyczące zakazu i natychmiastowej likwidacji najgorszych form pracy dzieci – precyzuje, które prace mogą zagrażać zdrowiu, bezpieczeństwu lub moralności dzieci (art.3d); są to:

- prace, które narażają dzieci na nadużycia fizyczne, psychologiczne lub seksualne;

- prace pod ziemią, pod wodą, na niebezpiecznych wysokościach lub zamkniętych przestrzeniach;

- prace z niebezpiecznymi maszynami, urządzeniami i narzędziami lub praca wiążące się z ręcznym przenoszeniem lub transportem ciężkich ładunków;

- prace w niezdrowym środowisku, które może na przykład narażać dzieci na niebezpieczne substancje, czynniki lub procesy albo temperatury, poziomy hałasu lub wibracje szkodliwe dla ich zdrowia;

- prace w szczególnie trudnych warunkach, zbyt długi czas pracy lub zajęcia wykonywane nocą, a także w pomieszczeniach ograniczających jego przestrzeń.

Znając specyfikę i indywidualny charakter polskich gospodarstw rolnych, które w większości prowadzą produkcję mieszaną, należy się spodziewać angażowania dzieci w gospodarstwie rolniczym do bardzo wielu prac. Większość z nich związana jest z chowem zwierząt i ich obrządkiem. Wymienić tu należy karmienie małych zwierząt, obrządek dużych zwierząt, przygotowywanie pasz, zrzucanie i noszenie słomy, pomoc przy wyrzucaniu obornika. Dosyć duży odsetek dzieci zajmuje się przez cały rok porządkowaniem obejścia, noszeniem węgla, drewna i wody.

Należy pamiętać, że młody organizm nie ma wydolności dorosłego i można powierzać mu pracy wyłącznie na miarę jego możliwości fizycznych i psychicznych.
Źródło: KPP