Od ponad 3 lat obowiązek zawiadomienia ZUS-u o zawarciu umowy o dzieło ma każdy płatnik składek lub osoba fizyczna, jeżeli zleci wykonanie dzieła osobie, z którą nie pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy nie wykonuje pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Tylko w 2023 r. w całej Polsce do ZUS-u przekazano 1,2 mln formularzy RUD, na których zgłoszono 1,6 mln umów o dzieło. I choć w 2023 r. złożono do Zakładu więcej formularzy RUD (o 50,5 tys.) niż w 2022 r., to zgłoszono na nich mniej umów o dzieło (o 81,5 tys.).
Od 1 stycznia do 31 grudnia 2023 r. umowy o dzieło na formularzu RUD zgłosiło 75,8 tys. podmiotów. Największą grupę stanowili płatnicy składek zarejestrowani w ZUS-ie – to 97,14 proc. wszystkich podmiotów. Osób fizycznych, które zgłosiły do ZUS-u umowę o dzieło, a nie są płatnikami składek, było 1,4 tys. Stanowią oni 1,79 proc. ogółu zgłaszających.
Najwięcej formularzy RUD na 10 tys. płatników składek złożono w województwie mazowieckim – 11 933 oraz w województwie dolnośląskim – 10 508, najmniej w województwie warmińsko-mazurskim – 1614. W województwie kujawsko-pomorskim na 10 tys. płatników składek złożono 2430 formularzy RUD. Najczęściej podmioty zobowiązane do przekazania informacji składają zgłoszenie umowy o dzieło za pośrednictwem kanału PUE (prawie 90%), co świadczy na znaczny stopień elektronizacji kontaktów płatników składek z ZUS.
Najwięcej umów o dzieło w przeliczeniu na 10 tys. płatników składek zgłoszono w województwie mazowieckim – 15 430 oraz w województwie śląskim – 12 638. Najmniej umów o dzieło zgłoszono w województwie warmińsko-mazurskim – 1800 na 10 tys. płatników składek. W województwie kujawsko-pomorskim było ich 2569 na 10 tys. płatników składek. Takie umowy zgłosiło 318 na 10 tys. aktywnych płatników w regionie.
Od 1 stycznia do 31 grudnia 2023 r. w formularzach RUD zgłoszono 344,7 tys. wykonawców umów o dzieło. W odniesieniu do liczby ubezpieczonych, która wynosi 16,2 mln, oznacza to, że na 10 tys. ubezpieczonych przypadało 213 osób zgłoszonych jako wykonujący umowy o dzieło w formularzu RUD, w województwie kujawsko-pomorskim -159. Najwięcej wykonawców umów o dzieło było z województwa mazowieckiego. Mieszkało tam 26,25 proc. zgłoszonych wykonawców. W województwie kujawsko-pomorskim 3,61 proc. Z danych ZUS wynika, że częściej umowy o dzieło podejmują mężczyźni niż kobiety, a największą grupę wykonawców stanowią osoby w wieku 30 – 39 lat.
W 2023 roku umowy o dzieło zawierano najczęściej na jeden i osiem dni. Zgłaszane były one przede wszystkim przez płatników składek. W przeważającej większości są to podmioty prowadzące działalność naukową i techniczną, w zakresie informacji i komunikacji oraz przetwórstwa przemysłowego, zgłaszające do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego nie więcej niż 9 ubezpieczonych, a ich siedziba mieści się w województwie mazowieckim.