Obchody "Wyzwolenia Włocławka spod okupacji niemieckiej" były obchodzone regularnie od 20 stycznia 1946 roku. W tym roku ich nie będzie, bo prezydent miasta przychylił się do wniosku Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa o zmianę w terminarzu świąt miejskich. Członkowie komitetu uważają, że "Z historycznego punktu widzenia nie ma uzasadnienia dla organizowania we Włocławku dwóch świąt związanych z zakończeniem II wojny światowej".

Zdaniem historyków oraz Komitetu należy zaangażować Urząd Miasta Włocławek oraz władze miasta przede wszystkim w organizację uroczystości związanych z „Narodowym Dniem Zwycięstwa”, święta ustanowionego ustawą z dnia 24 kwietnia 2015 r. Zgodnie z art. 1 ustawy święto zostało ustanowione „w celu upamiętnienia zwycięstwa nad hitlerowskimi Niemcami […]”, czyli także w celu upamiętnienia oswobodzenia Włocławka spod hitlerowskiej okupacji do którego doszło 20 stycznia 1945 r. - czytamy w uzasadnieniu opinii.

Komitet sugeruje, by to właśnie 8 maja zaznaczyć, kiedy Włocławek został wyzwolony i oddać hołd poległym w walce o zwycięstwo nad hitlerowskimi Niemcami.

Jednocześnie należy z wszelką przychylnością ustosunkowywać się do oddolnych inicjatyw, których celem będzie ewentualne organizowanie obchodów 20 stycznia oczywiście pod warunkiem spełnienia przez organizatorów wymaganych prawem warunków - napisano w oświadczeniu.

Decyzja o połączeniu obchodów nie wszystkim się podoba. Opinie pojawiają się między innymi na portalach społecznościowych. Krzysztof Kukucki napisał:

Prezydent podjął decyzję, że nie będzie miejskich obchodów rocznicy wyzwolenia Włocławka spod hitlerowskiej okupacji. Przyznam, że jej nie rozumiem. Serio to źle, że z naszego miasta pogoniono faszystów? W wielu miastach np. Bydgoszczy władzy to nie przeszkadza i obchodzi się tam wyzwolenie w rocznicę dnia kiedy faktycznie miało to miejsce. Ale nie we Włocławku. Mieszkańcy Włocławka zamiast obiecywanej przez Prezydenta pracy, mają wątpliwej jakości politykę historyczną i plac małżeństwa Kaczyńskich. Smutne.

Oto pełna treść oświadczenia komitetu, pod którą podpisał się dr Tomasz Dziki:

Święta związane z zakończeniem II wojny światowej.

Z historycznego punktu widzenia nie ma uzasadnienia dla organizowania we Włocławku dwóch świąt związanych z zakończeniem II wojny światowej. Propozycja połączenia dotychczasowych obchodów 20 stycznia pod nazwą „Wyzwolenie Włocławka spod okupacji hitlerowskiej” z dniem 8 maja tj. z oficjalnym świętem państwowym pn. „Narodowy Dzień Zwycięstwa” jest zasadna.

Należy stanowczo podkreślić, że propozycja Komitetu nie jest podyktowana chęcią likwidacji dotychczasowych włocławskich obchodów corocznie organizowanych 20 stycznia. Wynika ona tylko i wyłącznie z potrzeby usystematyzowania obchodów i świąt, w których organizowanie ma być zaangażowany organizacyjnie, finansowo i personalnie Prezydent Miasta Włocławek i podległe mu służby. Komitet nie ma prawa zabraniać różnym grupom inicjatywnym organizowania imprez tematycznie związanych z rocznicą 20 stycznia 1945 r. Urząd Miasta Włocławek musi wyrazić zgodę na tego typu inicjatywy zgłaszane przez różne środowiska (np. kombatanckie) pod warunkiem spełnienia przez jej organizatorów formalnych wymagań.

Zdaniem historyków oraz Komitetu należy zaangażować Urząd Miasta Włocławek oraz władze miasta przede wszystkim w organizację uroczystości związanych z „Narodowym Dniem Zwycięstwa”, święta ustanowionego ustawą z dnia 24 kwietnia 2015 r. Zgodnie z art. 1 ustawy święto zostało ustanowione „w celu upamiętnienia zwycięstwa nad hitlerowskimi Niemcami […]”, czyli także w celu upamiętnienia oswobodzenia Włocławka spod hitlerowskiej okupacji do którego doszło 20 stycznia 1945 r.

Z uwagi na to, że święto 8 maja jest świętem państwowym w zasadzie władze miasta są zobowiązane do zorganizowania jego obchodów. Jest to idealny moment do tego, żeby w trakcie oficjalnych uroczystości nawiązać do historii Włocławka w okresie II wojny światowej. Wówczas należy zaznaczyć, że Włocławek został wyzwolony 20 stycznia 1945 r., w tym dniu należy też oddać hołd poległym w walce o zwycięstwo nad „hitlerowskimi Niemcami” na wszystkich frontach tej okrutnej wojny. W tym dniu należy też oddać hołd poległym mieszkańcom miasta Włocławek oraz włocławianom, którzy oddali życie w latach 1939-1945 w walce za wolność Włocławka i Polski, czyli za wolność ich małej i dużej Ojczyzny.

Istotnymi argumentami przemawiającymi za tym, że nie ma potrzeby organizowania odrębnego święta 20 stycznia związanego z oswobodzeniem Włocławka spod okupacji niemieckiej są m.in.:
1. w styczniu 1945 r. nie odbyła się bitwa o Włocławek, która mogła mieć istotne znaczenie dla przebiegu działań militarnych w tym regionie kraju, bądź znaczenie strategiczne dla dalszych postępów ofensywy radzieckiej na zachód Europy,

2. Włocławek został oswobodzony przez Armię Czerwoną praktycznie bez walk. Incydent strzelaniny z udziałem grupy Niemców nie może stanowić podstawy do specjalnego podkreślania znaczenia tego dnia w dziejach miasta, regularnego wojska niemieckiego w mieście już wtedy nie było,

3. w oswobodzeniu miasta bezpośrednio nie brały udziału wojska polskie, które przybyły tutaj dopiero w tak zwanym „drugim rzucie”,

4. Armia Czerwona w okresie 1944-1945 nie przyniosła Polsce a tym samym i Włocławkowi wolności w prawidłowym tego słowa rozumieniu. Nikt nie kwestionuje tego, że Polska stworzona w 1945 r. nie była państwem suwerennym, nie odzyskała niepodległości w prawidłowym tego słowa znaczeniu, od samego początku nowe władze nowego państwa nie miały wątpliwości, że Polska będzie państwem satelitarnym ZSRR,

5. Armia Czerwona po opanowaniu Włocławka i regionu traktowała ten teren jako obszar zdobyty na wrogu a nie teren należący do sojusznika, jakim tylko teoretycznie była nowa Polska. Żołnierze ACz i służby znajdujące się pod jej kontrolą nadal brały udział w zwalczaniu i likwidacji grup konspiracyjnych tworzonych przez działaczy niepodległościowych dziś znanych pod pojęciem Żołnierzy Wyklętych. Znamy wiele udokumentowanych faktów, z których wynika, że ACz ponosiła odpowiedzialność za pogarszanie sytuacji aprowizacyjnej mieszkańców Włocławka,

6. w przypadku Włocławka nie ma też mowy o argumencie używanych na terenie zachodniej, północnej i południowej Polski (Ziemie Odzyskane), tj. tzw. „powrocie do macierzy”. Włocławek w okresie międzywojennym funkcjonował w wolnej i niepodległej Polsce.

Reasumując uważam jak na wstępie, że włączenie dotychczas organizowanego święta pn. „Wyzwolenie Włocławka spod okupacji hitlerowskiej” w ogólne obchody „Narodowego Dnia Zwycięstwa” z położeniem nacisku w trakcie ich trwania, np. podczas oficjalnych wystąpień władz miasta, na poinformowanie jego Mieszkańców o tym, że Włocławek został oswobodzony (zajęty) przez Armię Czerwoną i tym samym wyzwolony spod okupacji niemieckiej 20 stycznia 1945 r. jest zasadne.

Jednocześnie należy z wszelką przychylnością ustosunkowywać się do oddolnych inicjatyw, których celem będzie ewentualne organizowanie obchodów 20 stycznia oczywiście pod warunkiem spełnienia przez organizatorów wymaganych prawem warunków.

Dr Tomasz Dziki