Przedstawiciele Związku wchodzą w skład Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Stanowiska i projekty zmian ustaw niekorzystnych dla samorządów, przygotowane przez Zarząd czy komisje problemowe Związku, a także wypracowane w czasie konferencji i spotkań są przedstawiane na posiedzeniach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego i podczas prac jej 9 zespołów roboczych, odpowiednim komisjom Sejmu i Senatu oraz ministerstwom.

Związek inicjuje wspólne działania przeciwko niekorzystnym dla miast rozwiązaniom legislacyjnym (np. wystąpienie do Rzecznika Praw Obywatelskich - poparte ponad 300 podpisami samorządowców - w sprawie niezgodności z Konstytucją RP ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej, które zakończyło się wygraną w TK).

Związek jest członkiem Rady Gmin i Regionów Europy (CEMR), skupiającej organizacje gmin, powiatów i regionów z ponad 35 krajów Europy. Ważnym kierunkiem działań ZMP na arenie międzynarodowej jest poszukiwanie za granicą partnerów dla miast członkowskich w ramach europejskiego programu "Miasta i gminy bliźniacze" (prawie 30% wszystkich partnerstw polskich samorządów została nawiązana przy pomocy ZMP) oraz pomoc w znajdowaniu źródeł finansowania wspólnie realizowanych projektów (dzięki zaangażowaniu ZMP Polska jest obecnie w czołówce krajów, które złożyły najwięcej zaakceptowanych przez KE wniosków).

(empe)