ZUS jest zobowiązany do przeprowadzenia rozliczenia przychodów według wariantu korzystniejszego dla świadczeniobiorcy - rocznego lub miesięcznego. Rozliczenie jest konieczne, ponieważ wcześniejszych emerytów i rencistów obowiązują limity w dorabianiu do świadczeń. Jeśli przekroczą ustawowy limit, ich świadczenia z ZUS zostaną pomniejszone lub zawieszone. Emerytura lub renta zostanie zmniejszona, jeśli emeryt/rencista osiągnie przychód przekraczający 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale nie wyższy aniżeli 130 proc. tego wynagrodzenia. Jeśli dochód przekroczy 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia - ZUS zawiesi wypłatę świadczenia. 

Jeśli nawet w niektórych miesiącach limit został przekroczony, a w innych nie został osiągnięty, rozliczenie w skali roku może nie rodzić żadnych skutków finansowych. To świadczeniobiorca powinien przedłożyć wniosek i dołączyć zaświadczenia o wszystkich zarobkach osiągniętych w ubiegłym roku kalendarzowym. Aby umożliwić rozliczenie świadczenia w najkorzystniejszy sposób, powinien zadbać o to, by zaświadczenie zawierało miesięczne kwoty zarobków. 

Na to, czy zawiesimy lub zmniejszymy świadczenie, ma wpływ przede wszystkim przychód  z działalności, od której są obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne np. z umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy agencyjnej czy też umowy o dzieło zawartej z własnym pracodawcą. W przypadku umowy o dzieło zawartej z innym niż własny pracodawca emeryt lub rencista może dorabiać bez ograniczeń, ponieważ jest to umowa nieoskładkowana.

Kto nie musi informować o swoich dochodach?

Są też tacy świadczeniobiorcy, którzy mogą dorabiać bez ograniczeń i nie informować ZUS-u o zarobkach. Ograniczenie nie dotyczy emerytów, którzy ukończyli powszechny wiek emerytalny, czyli 60-65 lat oraz niektórych rencistów. Chodzi o osoby, które pobierają renty dla inwalidów wojennych, inwalidów wojskowych, których niezdolność do pracy pozostaje w związku ze służbą wojskową, oraz renty rodzinne przysługujące po uprawnionych do tych świadczeń.

Informacji do ZUS nie muszą także składać uczniowie gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych i studenci, którzy nie ukończyli 26 lat a są zatrudnieni na umowie zlecenia lub agencyjnej (za wyjątkiem uczniów pobierających renty socjalne).