Rzecznicy konsumentów dbają o nasze prawa w każdym mieście i powiecie. Organizują akcje edukacyjne, opiniują uchwały samorządów, udzielają porad konsumentom w sprawach indywidualnych, a gdy trzeba interweniują w ich obronie zwracając się do przedsiębiorcy lub występując do sądu. Za udzielaną pomoc konsumenci nie płacą. Na podstawie danych nadesłanych przez 369 rzeczników z całej Polski UOKiK przygotował roczne sprawozdanie dotyczące ich działalności.

W ubiegłym roku miejscy i powiatowi rzecznicy konsumentów udzielili około 350 tys. porad - kilkanaście tysięcy więcej niż rok wcześniej. Porady rzeczników odnosiły się najczęściej do sprzedaży obuwia – ponad 38 tys., sprzętu RTV i AGD – ponad 28 tys., wyposażenia wnętrz – ponad 23 tys. oraz umów sprzedaży telefonów komórkowych – ponad 16 tys. Nie brakowało też porad dotyczących usług, zwłaszcza telekomunikacyjnych – blisko 27 tys., remontowo-budowlanych – blisko 18 tys. czy bankowych – ponad 14,5 tys.

Ponad 18 tys. porad dotyczyło przedsiębiorców, z którymi konsumenci zawarli umowy na odległość i poza lokalem przedsiębiorstwa, np. kupując towary i usługi za pośrednictwem Internetu. W przypadku takich transakcji konsumenci mają więcej praw niż podczas standardowych zakupów – przede wszystkim mogą zrezygnować z zakupu w ciągu 10 dni od momentu dostarczenia produktu lub zawarcia umowy. W przypadku usług finansowych termin ten wynosi 14 dni dla umów zawartych na odległość. Sprzedawcy nie zawsze respektowali to prawo. Przedmiotem transakcji na odległość była sprzedaż sprzętu AGD, umowy abonamentowe telewizji cyfrowej i kablowej, umowy telefoniczne, dostępu do Internetu, sprzęt rehabilitacyjny (lecznicze kołdry, materace), a nawet usługi remontowo-budowlane (wymiana drzwi, okien).

W przypadku sporu konsument – przedsiębiorca, z reguły bez interwencji rzecznika słabsza strona nie może wyegzekwować przysługujących jej praw. Rzecznicy konsumentów bardzo często występują do przedsiębiorców z wezwaniami w celu wyjaśnienia okoliczności i polubownego rozpatrzenia sporu. W ubiegłym roku korzystali z tej możliwości około 45 tys. razy. Najczęściej w przypadku umów sprzedaży – blisko 23 tys. – kwestionując m.in. jakość sprzedawanych towarów oraz sposób rozpatrywania reklamacji.

Wystąpienia do przedsiębiorców są bardzo skuteczną metodą działania. Dane ze sprawozdania pokazują, że większość wystąpień (ponad 60 proc.) kończyła się uwzględnieniem żądań konsumentów - w całości lub co najmniej w zasadniczej części.

Rzecznicy uczestniczą również aktywnie w tworzeniu prawa chroniącego konsumentów – w lokalnym środowisku opiniują uchwały samorządów. Ponadto podejmują także działania dotyczące bezpieczeństwa konsumentów. Rzecznik konsumentów z Oławy zajął się sprawą konsumentki, u której kilkudniowe użytkowanie obuwia wywołało obrzęk i ból stopy. Po interwencji rzecznika okazało się, że przyczyną problemów konsumentki mogły być torebki zabezpieczające obuwie przed wilgocią, wkładane przez producentów do pudełek do butów. W rezultacie dostawcy obuwia usunęli wadliwe torebki, a sklepy przyjęły zakupione obuwie oraz zwróciły konsumentom pieniądze.

Rzecznicy są pozytywnie odbierani przez konsumentów i jednocześnie cieszą się rosnącym zaufaniem przedsiębiorców. W efekcie ci ostatni coraz częściej nawiązują kontakty z rzecznikami w celu polubownego rozwiązania sporu lub porady w związku z podejmowanymi działaniami przez nich wobec konsumentów, np. pomoc w analizie stosowanych wzorców umownych. Aby ułatwić profesjonalnym uczestnikom rynku zapoznanie się z prawem chroniącym konsumentów UOKiK wydał publikację „Przepisy konsumenckie dla przedsiębiorców”. Przedsiębiorcy znajdą w niej informacje na temat rodzajów umów oraz wynikających z nich zobowiązań stron oraz sposobów załatwiania reklamacji w przypadku sporu.