Od stycznia do września 2021 r. w województwie kujawsko-pomorskim ZUS skontrolował 15,2 tys. zwolnień lekarskich, a kwota obniżonych i cofniętych świadczeń po kontroli wyniosła ponad 6,5 mln zł.  Na kwotę tę składają się nie tylko zakwestionowane zwolnienia lub sposób ich wykorzystania, ale przede wszystkim zmniejszenie świadczeń gdy ustał tytuł ubezpieczenia. Wówczas podstawę ogranicza się  do 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia – informuje Krystyna Michałek, rzecznik regionalny ZUS województwa kujawsko-pomorskiego.

Pracownik, który w czasie trwania zwolnienia lekarskiego wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje to zwolnienie niezgodnie z jego celem, musi liczyć się z tym, że straci prawo do zasiłku chorobowego. A jednak wciąż jest wiele osób, które zamiast wracać do zdrowia,  będąc na chorobowym, wykorzystuje czas przeznaczony na powrót do zdrowia niezgodnie z jego przeznaczeniem, np. pracując, czy remontując mieszkanie.

W naszym województwie wśród osób, które musiały zwrócić zasiłek chorobowy, znalazła się ubezpieczona, która w okresie niezdolności do pracy brała udział w koncertach zespołu, w którym jest wokalistką. Inna ubezpieczona w ramach dodatkowo zawartej umowy zlecenia ze swoim pracodawcą w czasie chorobowego prowadziła zajęcia fitness i naukę tańca. Był też pracownik, który w trakcie zwolnienia lekarskiego uczestniczył w kursie zawodowym w szkole nauki jazdy. Inna pani, która w okresie niezdolności do pracy po ustaniu zatrudnienia, zamiast się kurować, brała udział w rekrutacjach i rozmowach kwalifikacyjnych w sprawie zatrudnienia. Była również kobieta, która w trakcie sprawowanej opieki nad dzieckiem, pobierała dodatkowy zasiłek opiekuńczy i świadczyła w tym czasie pracę zdalną u innego pracodawcy. Pomocne w dotarciu do tych, którzy nie potrafili zastosować się do zaleceń lekarzy były również donosy, które dotyczyły m.in. świadczenia prac porządkowych w ogrodzie.

Warto pamiętać, że kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy może mieć charakter „wyjazdowy” – osobiste przeprowadzenie kontroli przez upoważnionych pracowników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jak również kontroli „z dokumentów”, czyli informacji pozyskanych z innych źródeł np. od pracodawców czy innych osób postronnych. Mogą to być powiadomienia np. o tym, że pracownik w mediach społecznościowych zamieścił zdjęcia, jak stoi pod palmą w tropikach, a powinien według wskazania lekarza leżeć w domu lub gdy pracownik wykonuje inną pracę (obsługa imprez okolicznościowych, remont domu). Samo zdjęcie nie jest podstawą do odmowy prawa do zasiłku. Pracownicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych po otrzymaniu zgłoszenia o niewłaściwym wykorzystywaniu zwolnień lekarskich prowadzą postępowanie w sprawie zasadności przyznania prawa do zasiłku takiemu pracownikowi. Jeżeli zostanie potwierdzone, że pracownik wykorzystuje zwolnienie lekarskie niezgodnie z jego celem, wówczas ZUS odmawia prawa do zasiłku. Przed podjęciem decyzji o cofnięciu zasiłku pracownik ma prawo wglądu w akta i wypowiedzenia się co do zebranego materiału dowodowego.

Taką kontrolę wykorzystywania zwolnień lekarskich mogą przeprowadzić także pracodawcy, którzy zatrudniają powyżej dwudziestu ubezpieczonych. Najczęściej takie kontrole wykonują pracownicy działu kadr.