Ubezpieczony rodzic może otrzymać zasiłek opiekuńczy na dziecko, gdy jest ono chore albo objęte izolacją domową lub kwarantanną. Z zasiłku opiekuńczego może również skorzystać, gdy musi zaopiekować się zdrowym dzieckiem w wieku poniżej 8 lat z powodu niespodziewanego zamknięcia placówki, do której chodzi dziecko czy z powodu choroby niani, z którą rodzic ma zawartą umowę uaktywniającą lub z powody choroby dziennego opiekuna. Zasiłek przysługuje także w razie konieczności sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem do lat 8 lub dzieckiem niepełnosprawnym do ukończenia 18 lat gdy poród lub choroba małżonka albo rodzica dziecka, który stale opiekują się dzieckiem, uniemożliwia im sprawowanie opieki lub gdy małżonek lub rodzic dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem, przebywa w szpitalu albo innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą.
Zasiłek przysługuje także na nowo narodzone dziecko w okresie ośmiu tygodni po porodzie, gdy ubezpieczona matka dziecka, która pobiera zasiłek macierzyński: przebywa w szpitalu lub porzuciła dziecko albo posiada orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Z zasiłku opiekuńczego można również skorzystać z powodu sprawowania opieki nad chorym członkiem rodzinny innym niż dziecko. Za innego członka rodziny uważa się małżonka, rodzica dziecka, rodziców, ojczyma, macochę, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku ponad 14 lat – pod warunkiem, że pozostają oni z osobą sprawującą opiekę we wspólnym gospodarstwie domowym w okresie sprawowania opieki.
Wysokość zasiłku opiekuńczego to 80 procent wynagrodzenia. W ciągu roku kalendarzowego zasiłek opiekuńczy na zasadach ogólnych za opiekę nad zdrowym dzieckiem w wieku do 8 lat przysługuje maksymalnie przez 60 dni. Jeżeli rodzic opiekuje się chorym dzieckiem do 14 lat, w tym także dzieckiem z niepełnosprawnością, to ma prawo do zasiłku nie dłużej niż przez 60 dni w roku kalendarzowym. Na chore dziecko powyżej 14 lat lub innego chorego członka rodziny zasiłek przysługuje tylko przez 14 dni. Natomiast na chore dziecko z niepełnosprawnością, które ukończyło 14 lat, ale nie ukończyło 18 lat, zasiłek przysługuje przez 30 dni.
Niezbędne dokumenty do ubiegania się o zasiłek opiekuńczy za opiekę nad dzieckiem
- wystawione e-ZLA w przypadku opieki nad chorym dzieckiem
- wniosek o zasiłek opiekuńczy Z-15A (Z-15A należy złożyć przy każdorazowym ubieganiu się
o zasiłek opiekuńczy, z wyjątkiem przypadków nieprzerwanych okresów sprawowania opieki nad tym samym dzieckiem, jeżeli nie zmieniły się żadne okoliczności), dokument powinien być złożony w oryginale w placówce ZUS lub przesłany przez PUE wnioskodawcy,
- oświadczenie o nieprzewidzianym zamknięciu żłobka, przedszkola lub szkoły – w przypadku opieki nad zdrowym dzieckiem do 8 lat,
- zaświadczenie lekarskie wystawione ubezpieczonemu rodzicowi na zwykłym druku
w przypadku porodu, choroby lub pobytu w szpitalu drugiego rodzica/małżonka stale opiekujących się dzieckiem,
- oświadczenie rodzica o chorobie niani lub dziennego opiekuna i wydruk zaświadczenia lekarskiego e-ZLA lub kopia zaświadczenia lekarskiego na zwykłym druku potwierdzona przez rodzica za zgodność z oryginałem.
Z dodatkowego zasiłku opiekuńczego mogą skorzystać ubezpieczeni rodzice dzieci do lat 8, jak i starszych dzieci z odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności oraz rodzice lub opiekunowie pełnoletnich osób niepełnosprawnych. Świadczenie przysługuje na czas nauki zdalnej od 1 do 27 lutego, gdy placówka oświatowa dziecka lub dorosłej osoby niepełnosprawnej jest zamknięta, lub z powodu pandemii działa w ograniczonym zakresie np. gdy lekcje odbywają się w trybie hybrydowym, tj. część dzieci uczy się w szkole, a część w domu. Świadczenie przysługuje także, gdy z powodu pandemii dzieckiem nie może zająć się niania zatrudniona na umowie uaktywniającej lub dzienny opiekun.