Podstawowym instrumentem Prezesa Urzędu w zakresie ochrony konkurencji jest prowadzenie postępowań antymonopolowych w sprawach praktyk ograniczających konkurencję – nadużywania pozycji dominującej oraz niedozwolonych porozumień. Mogą się one zakończyć nakazem zaniechania kwestionowanych działań oraz nałożeniem sankcji finansowych. W 2008 roku Prezes UOKiK prowadził 493 postępowania wyjaśniające oraz 196 postępowań antymonopolowych – 152 dotyczyły nadużywania przez przedsiębiorców pozycji rynkowej, kolejne 44 – niedozwolonych porozumień.

Prezes Urzędu wydał w ub. roku 54 decyzje stwierdzające stosowanie przez przedsiębiorców praktyk ograniczających konkurencję. Prezesowi UOKiK przysługuje również prawo kontroli koncentracji, w celu niedopuszczenia do sytuacji, w której w wyniku transakcji powstanie podmiot dominujący na rynku. Urząd prowadził w ubiegłym roku 197 spraw dotyczących łączeń i przejęć przedsiębiorców. Żadna ze 160 decyzji nie zakazywała koncentracji, ale dwukrotnie wydano zgodę warunkową. W trzech przypadkach przedsiębiorcy zostali ukarani finansowo za niezgłoszenie zamiaru koncentracji. Najwięcej zgłoszeń dotyczyło handlu oraz przemysłu spożywczego.

Ochronie konsumentów służą postępowania w sprawach ogólnego bezpieczeństwa produktów. W ich wyniku Prezes UOKiK może nakazać np. wycofanie z rynku wyrobu stwarzającego zagrożenie, jak również nałożyć karę finansową – do 100 tys. zł. W ubiegłym roku Urząd prowadził 269 spraw związanych z ogólnym bezpieczeństwem produktów. Wszczęte zostało 125 postępowania, w wyniku których przedsiębiorcy zostali zobowiązani do wyeliminowania zagrożeń, ostrzeżenia konsumentów, zakazu wprowadzania produktu na rynek lub wycofania go z rynku. Na przedsiębiorców nałożono 30 kar finansowych. Urząd otrzymał poza tym ponad 100 dobrowolnych powiadomień od przedsiębiorców, że wprowadzone przez nich do obrotu produkty nie spełniają wymogów bezpieczeństwa. Najwięcej z nich – 74 – pochodziło z branży motoryzacyjnej, pozostałe informacje dotyczyły przede wszystkim artykułów oświetleniowych, maszyn oraz zabawek.

UOKiK jest odpowiedzialny również za zarządzanie systemem monitorowania i kontrolowania jakości paliw. Obowiązująca od 2007 roku ustawa pozwoliła w ub. roku na przeprowadzenie kontroli na każdym etapie dystrybucji – od wytwórcy poprzez magazyny, hurtownie, transport aż po stacje paliwowe i dotyczyła wszystkich dostępnych na polskim rynku gatunków paliw. Jak pokazały kontrole pogorszyła się jakość benzyny i oleju napędowego – 4,2 proc. przebadanych próbek nie spełniało norm (rok wcześniej było to 1,7 proc.). W przypadku gazu LPG nieprawidłowości wykryto w przypadku 5,81 proc. sprawdzonych stacji – rok wcześniej było to 7,9 proc., ale kontrola prowadzona była jedynie w dziewięciu województwach i to dopiero od sierpnia.

Urząd podejmuje także liczne inicjatywy edukacyjne i informacyjne. Oprócz szeregu konferencji naukowych i prasowych, w 2008 roku przeprowadził m.in. kampanię „Bądź świadomym konsumentem”, skierowaną do osób w wieku 60+, której celem było przybliżenie seniorom podstawowych zagadnień konsumenckich. Ponadto kontynuowana była kampania telewizyjna „Możesz…”, informująca o instytucji rzecznika konsumentów.
Źródło: UOKiK